5.2. Προσβασιμότητα

Μερικοί χρήστες πιθανόν να χρειάζονται συγκεκριμένη υποστήριξη εξαιτίας πχ. μιας αδυναμίας στην όραση. Τερματικά braille USB ανιχνεύονται αυτόματα, (όχι, όμως, σειριακά τερματικά συνδεδεμένα μέσω ενός serial-to-USB μεατροπέα), αλλά οι περισσότερες άλλες δυνατότητες προσβασιμότητας θα πρέπει να ενεργοποιηθούν με το χέρι. Σε μηχανήματα που το υποστηρίζουν, το μενού εκκίνησης εκπέμπει έναν ήχο όταν κάποιος είναι έτοιμος να πληκτρολογήσει. Ακούγεται μία φορά σε συστήματα με BIOS και δύο φορές σε συστήματα με UEFI Μερικές παράμετροι εκκίνησης μπορούν τότε να παρατεθούν για την ενεργοποίηση γνωρισμάτων προσβασιμότητας. (δείτε επίσης την ενότητα Τμήμα 5.1.5, «Η οθόνη εκκίνησης»). Σημειώστε ότι στις περισσότερες αρχιτεκτονικές ο φορτωτής εκκίνησης θεωρεί ότι το πληκτρολόγιό σας είναι πληκτρολόγιο QWERTY.

5.2.1. Το front-end του εγκαταστάτη

Ο εγκαταστάτης του Debian υποστηρίζει αρκετά front-end για την διατύπωση ερωτήσεων, με μεταβλητό βαθμό ευκολίας για προσβασιμότητα: κυρίως,αυτό του κειμένου χρησιμοποιεί κουτιά διαλόγου με απλό κείμενο ενώ το newt χρησιμοποιεί κουτιά διαλόγου βασισμένα σε κείμενο. Η επιλογή μπορεί να γίνει στο προτρεπτικό εκκίνησης, δείτε την τεκμηρίωση για τα DEBIAN_FRONTEND στο Τμήμα 5.3.2, «Παράμετροι του Εγκαταστάτη του Debian».

Με το newt front-end (που χρησιμοποιείται περισσότερο με το σύστημα braille), κάποιος απλά επιλέγει κυρίως απαντήσεις με τα πλήκτρα arrows και πληκτρολογεί Enter για να επικυρώσει την επιλογή. Πατώντας τα πλήκτραTab ή τον συνδυασμό Shift - Tab επιτρέπεται η εναλλαγή ανάμεσα σε διάφορα στοιχεία του διαλόγου, και το πιο σημαντικό η πρόσβαση στο κουμπί Πήγαινε Πίσω, το οποίο μας πηγαίνει πίσω σε προηγούμενες ερωτήσεις. Μερικοί διάλογοι περιέχουν check boxes, που μπορούν επιλεχθούν και να αποεπιλεχθούν πατώντας το πλήκτροSpace.

Με το front-end κειμένου (που χρησιμοποιείται κυρίως με ήχο), κάποιος επιλέγει κυρίως απαντήσεις είτε πληκτρολογώντας τον αριθμό τους και ακολούθως το πληκτρο Enter, ή επιλέγοντας μια απάντηση με τα arrow keys, και πληκτρολογώντας το πλήκτρο Enter για την επικύρωση της επιλογής. Μπορεί επίσης να μην πληκτρολογήσει τίποτα και απλά να πατήσει το πλήκτρο Enter για να δεχτεί απλά την προεπιλεγμένη τιμή. Πληκτρολογώντας < και πατώντας το Enter επιστρέφει σε προηγούμενες ερωτήσεις. Όταν πρέπει να γίνει μια συλλογή επιλογών (πχ. στη διάρκεια της επιλογής καθηκόντων), κάποιος μπορεί να πατήσει ! για να εκφράσει μια κενή συλλογή.

5.2.2. Οθόνες Braille USB

Οθόνες braille USB θα πρέπει να ανιχνεύονται αυτόματα. Επιλέγεται τότε αυτόματα μια έκδοση του εγκαταστάτη με κείμενο και η υποστήριξη για οθόνες braille εγκαθίσταται αυτόματα στο τελικό σύστημα. Μπορείτε λοιπόν απλά να πατήσετε το Enter στο μενού εκκίνησης. Από τη στιγμή που ξεκινήσει το τερματικό brltty μπορείτε να επιλέξετε έναν πίνακα braille μπαίνοντας στο μενού προτιμήσεων. Τεκμηρίωση σχετικά με τις αντιστοιχήσεις των πλήκτρων (key bindings) διατίθεται στον δικτυακό τόπο brltty.

5.2.3. Σειριακές Οθόνες Braille

Σειριακά τερματικά Braille δεν μπορούν να ανιχνευθούν αυτόματα (καθώς κάτι τέτοιο θα μπορούσε να καταστρέψει μερικά από αυτά). Θα πρέπει λοιπόν να συμπληρώσετε την παράμετρο εκκίνησης brltty=driver,port,table για να υποδείξετε στο brltty ποιον οδηγό θα πρέπει να χρησιμοποιήσει. Η παράμετρος driver θα πρέπει να αντικατασταθεί με τον διγράμματο κωδικό του οδηγού για το τερματικό σας (δείτε τον σύνδεσμο Εγχειρίδιο BRLTTY). Η παράμετρος port θα πρέπει να αντικατασταθεί με το όνομα της σειριακής θύρας στην οποία συνδέεται η οθόνη, η προεπιλογή είναι η θύραttyS0, το όνομα ttyUSB0 μπορεί να χρησιμοποιηθεί τυπικά αν χρησιμοποιείτε έναν μετατροπέα serial-to-USB. Μπορεί να δοθεί μια τρίτη παράμετρος, για να διαλέξετε τον πίνακα που θα χρησιμοποιηθεί (δείτε το εγχειρίδιο BRLTTY manual)· ο πίνακας στα Αγγλικά είναι ο προεπιλεγμένος. Σημειώστε ότι ένας πίνακας μπορεί να αλλάξει αργότερα μπαίνοντας στο μενού των προτιμήσεων. Μια τέταρτη παράμετρος μπορεί να δοθεί για να περάσετε παραμέτρους στον οδηγό braille, όπως η protocol=foo η οποία χρειάζεται για κάποια σπάνια μοντέλα. Τεκμηρίωση για τους συνδυασμούς πλήκτρων συσκευών braille είναι διαθέσιμη στον ιστότοπο brltty.

5.2.4. Σύνθεση Ομιλίας με Λογισμικό

Υποστήριξη για σύνθεση ομιλίας με λογισμικό είναι διαθέσιμη σε όλες τις εικόνες που διαθέτουν γραφικό εγκαταστάτη, πχ. σε όλες τις εικόνες netinst, CD και DVD καθώς και την εκδοχή του netboot με gtk. Μπορεί να ενεργοποιηθεί επιλέγοντάς το στο μενού εκκίνησης πατώντας s και Enter. Θα επιλεγεί τότε αυτόματα η κειμενική έκδοση του εγκαταστάτη και η υποστήριξη για την σύνθεση ομιλίας με λογισμικό θα εγκατασταθεί αυτόματα στο υπό εγκατάσταση σύστημα.

Αν ανιχνευθούν αρκετές κάρτες ήχου, θα δείτε το προτραπείτε να πιέσετε το Enter όταν ακούσετε ήχο από την κάρτα ήχου που επιθυμείτε.

Η πρώτη ερώτηση (γλώσσα) γίνεται στα Αγγλικά ενώ η συνέχεια της εγκατάστασης γίνεται στην γλώσσα που έχει επιλεχθεί (εφόσον είναι διαθέσιμη στο espeak).

Ο προεπιλεγμένος ρυθμός ομιλίας είναι αρκετά αργός. Για να τον επιταχύνετε πατήστε τον συνδυασμό πλήκτρων CapsLock+6. Για να τον επιβραδύνετε, πατήστε τον συνδυασμό CapsLock+5. Η προεπιλεγμένη ένταση του ήχου θα πρέπει να είναι μέτρια. Για να την αυξήσετε πατήστε τον συνδυασμό πλήκτρων CapsLock+2. Για να τη μειώσετε τον συνδυασμό CapsLock+1. Για περισσότερες λεπτομέρειες σχετικά με τις συντομεύσεις περιήγησης δείτε τον σύνδεσμο Speakup guide. Για απλή αποδοχή της προεπιλεγμένης απάντησης σε μια ερώτηση, πιέστα απλά το Enter στο προτρεπτικό. Για να δώσετε μια κενή απάντηση σε μια ερώτηση, πληκτρολογήστε ! στο προτρεπτικό. Για να επιστρέψετε στην προηγούμενη ερώτηση, πληκτρολογήστε < στο προτρεπτικό.

5.2.5. Σύνθεση Ομιλίας από το Hardware

Υποστήριξη για συσκευές σύνθεσης ομιλίας με hardware είναι διαθέσιμη σε όλες τις εικόνες που διαθέτουν τον γραφικό εγκαταστάτη, πχ. netinst, CD και DVD εικόνες καθώς και την εκδοχή με gtk. Θα πρέπει λοιπόν να επιλέξετε την«Γραφική εγκατάσταση» από το μενού εκκίνησης.

Συσκευές σύνθεσης ομιλίας με hardware δεν μπορούν να ανιχνευθούν αυτόματα. Θα πρέπει λοιπόν να παραθέσετε την παράμετρο εκκίνησης speakup.synth=driver για να υποδείξετε στο πρόγραμμα speakup τον οδηγό που θα πρέπει να χρησιμοποιήσει. Η παράμετρος driver θα πρέπει να αντικατασταθεί με τον κωδικό του οδηγού για τη συσκυεή σας (δείτε τη σελίδα driver code list). Θα επιλεγεί τότε αυτόματα η κειμενική έκδοση του εγκαταστάτη και θα γίνει επίσης αυτόματα η εγκατάσταση της υποστήριξης για τη σύνθεση ομιλίας στο υπό εγκατάσταση σύστημα.

5.2.6. Συσκευές Καρτών

Κάποιες συσκευές για προσβασιμότητα είναι στην πραγματικότητα κάρτες που εγκαθίστανται στο μηχάνημα και διαβάζουν κείμενο απευθείας από τη μνήμη της κάρτας οθόνης. Για να δουλέψουν τέτοιες συσκευές θα πρέπει να απενεργοποιήσετε την υποστήριξη για framebuffer χρησιμοποιώντας την παράμετρο εκκίνησης vga=normal fb=false. Αυτό όμως θα μειώσει τον αριθμό των διαθέσιμων γλωσσών για την εγκατάσταση.

Αν το επιθυμείτε, μπορείτε να ενεργοποιήσετε την έκδοση του εγκαταστάτη με κείμενο πριν προσθέσετε την παράμετρο εκκίνησης πληκτρολογώνταςh Enter.

5.2.7. Θέμα Υψηλής Αντίθεσης

Για χρήστες με μειωμένη όραση, ο εγκαταστάτης μπορεί να χρησιμοποιήσει ένα θέμα υψηλής αντίθεσης που τον καθιστά πιο ευανάγνωστο. Για να το ενεργοποιήσετε μπορείτε να χρησιμοποιήσετε την επιλογή «Accessible high contrast» από την οθόνη εκκίνησης με τη συντόμευση d, ή να παραθέσετε την παράμετρο εκκίνησης theme=dark.

5.2.8. Zoom

Για χρήστες με χαμηλή όραση, ο γραφικός εγκαταστάτης παρέχει μια στοιχειώδη υποστήριξη για ζουμ: οι συντμήσεις Control++ και Control+- στο πληκτρολόγιο αυξάνουν και μειώνουν το μέγεθος της γραμματοσειράς αντίστοιχα.

5.2.9. Εγκατάσταση έμπειρου χρήστη, λειτουργία διάσωσης και αυτοματοποιημένη εγκατάσταση

Οι επιλογές της εγκατάστασης στις καταστάσεις "για Έμπειρους","Διάσωσης" και "Αυτοματοποιημένη" είναι επίσης διαθέσιμες με την υποστήριξη προσβασιμότητας. Για να έχετε πρόσβαση σ' αυτές κανείς πρέπει πρώτα να μπει στο υπομενού «Προχωρημένες επιλογές» από το μενού εκκίνησης πληκτρολfογώντας a. Όταν χρησιμοποιείτε ένα σύστημα BIOS (το μενού εκκίνησης θα έχει ηχήσει μόνο μια φορά), αυτό πρέπει να ακολουθηθεί από το πάτημα του Enter · για συστήματα με UEFI(το μενού εκκίνησης θα ηχήσει δύο φορές) αυτό δεν πρέπει να γίνει. Στη συνέχεια, για να ενεργοποιήσετε τη σύνθεση φωνής μπορείτε, προαιρετικά, να πατήσετε το πλήκτρο s (και στη συνέχεια και πάλι το Enter σε συστήματα BIOS αλλά όχι σε συστήματα UEFI). Από κει και ύστερα, μπορούν να χρησιμοποιηθούν διάφορες συντομεύσεις: x για εγκατάσταση στην κατάσταση "για έμπειρους", r για την κατάσταση "διάσωσης", ή a για την αυτοματοποιημένη εγκατάσταση. Και πάλι, αυτές οι συντομεύσεις θα πρέπει να ακολουθηθούν από το Enter αν χρησιμοποιείτε ένα σύστημα BIOS.

Η επιλογή αυτόματης εγκατάστασης σας επιτρέπει να εγκαταστήσετε το Debian εντελώς αυτόματα χρησιμοποιώντας τη διαδικασία της προρύθμισης (preseeding), της οποίας οι πηγές μπορούν να προστεθούν μετά την εκίνηση των δυνατοτήτων προσβασιμότητας. Η ίδια η διαδικασία προρύθμισης τεκμηριώνεται στην ενότητα Παράρτημα B, Αυτοματοποίηση της εγκατάστασης με χρήση προρυθμίσεων (preseeding).

5.2.10. Προσβασιμότητα του εγκατεστημένου συστήματος

Τεκμηρίωση σχετικά με την προσβασιμότητα του εγκατεστημένου συστήματος διατίθεται στη σελίδα του wiki Debian Accessibility wiki page.