The Debian package is not only an archive of files intended for installation. It is part of a larger whole and describes its relationship with other Debian packages (requisites, dependencies, conflicts, suggestions). It also provides scripts that enable the execution of commands at different stages in the package's lifecycle (installation, upgrade, removal). These data are used by the package management tools, but are not part of the packaged software; they are, within the package, what is called its “meta-information” - information about other information.
5.2.1. Omschrijving: het control Bestand
This file uses a structure similar to email headers (as defined by
RFC 2822) and is fully described in the Debian Policy and the manual pages
deb-control(5) and
deb822(5).
Bijvoorbeeld, voor apt, ziet het control bestand er zo uit:
$ apt-cache show apt
Package: apt
Version: 2.2.4
Installed-Size: 4337
Maintainer: APT Development Team <deity@lists.debian.org>
Architecture: amd64
Replaces: apt-transport-https (<< 1.5~alpha4~), apt-utils (<< 1.3~exp2~)
Provides: apt-transport-https (= 2.2.4)
Depends: adduser, gpgv | gpgv2 | gpgv1, libapt-pkg6.0 (>= 2.2.4), debian-archive-keyring, libc6 (>= 2.15), libgcc-s1 (>= 3.0), libgnutls30 (>= 3.7.0), libseccomp2 (>= 2.4.2), libstdc++6 (>= 9), libsystemd0
Recommends: ca-certificates
Suggests: apt-doc, aptitude | synaptic | wajig, dpkg-dev (>= 1.17.2), gnupg | gnupg2 | gnupg1, powermgmt-base
Breaks: apt-transport-https (<< 1.5~alpha4~), apt-utils (<< 1.3~exp2~), aptitude (<< 0.8.10)
Description-en: commandline package manager
This package provides commandline tools for searching and
managing as well as querying information about packages
as a low-level access to all features of the libapt-pkg library.
.
These include:
* apt-get for retrieval of packages and information about them
from authenticated sources and for installation, upgrade and
removal of packages together with their dependencies
* apt-cache for querying available information about installed
as well as installable packages
* apt-cdrom to use removable media as a source for packages
* apt-config as an interface to the configuration settings
* apt-key as an interface to manage authentication keys
Description-md5: 9fb97a88cb7383934ef963352b53b4a7
Tag: admin::package-management, devel::lang:ruby, hardware::storage,
hardware::storage:cd, implemented-in::c++, implemented-in::perl,
implemented-in::ruby, interface::commandline, network::client,
protocol::ftp, protocol::http, protocol::ipv6, role::program,
scope::application, scope::utility, suite::debian, use::downloading,
use::organizing, use::playing, use::searching, works-with-format::html,
works-with::audio, works-with::software:package, works-with::text
Section: admin
Priority: required
Filename: pool/main/a/apt/apt_2.2.4_amd64.deb
Size: 1491328
MD5sum: 24d53e8dd75095640a167f40476c0442
SHA256: 75f07c4965ff0813f26623a1164e162538f5e94defba6961347527ed71bc4f3d
Let us have a closer look at the purpose of some of the fields listed by the previous command.
5.2.1.1. Afhankelijkheden: het Depends Veld
The dependencies are defined in the Depends field in the package header. It is a list of conditions to be met for the package to work correctly. This information is used by tools such as apt in order to install the required libraries, tools, drivers, etc., in appropriate versions fulfilling the dependencies of the package to be installed. For each dependency it is possible to restrict the range of versions that meet that condition. In other words, it is possible to express the fact that we need the package libc6 in a version equal to or greater than “2.15” (written “libc6 (>= 2.15)”). Version comparison operators are as follows:
<<: kleiner dan;
<=: kleiner dan of gelijk aan;
=: gelijk aan (merk op dat “2.6.1” niet gelijk is aan “2.6.1-1”);
>=: groter dan of gelijk aan;
>>: groter dan.
In a list of conditions to be met, the comma serves as a separator. It must be interpreted as a logical “and”. In conditions, the vertical bar (“|”) expresses a logical “or” (it is an inclusive “or”, not an exclusive “either/or”). Carrying greater priority than “and”, it can be used as many times as necessary. Thus, the dependency “(A or B) and C” is written
A | B, C. In contrast, the expression “A or (B and C)” should be written as “(A or B) and (A or C)”, since the
Depends field does not tolerate parentheses that change the order of priorities between the logical operators “or” and “and”. It would thus be written
A | B, A | C.
The dependencies system is a good mechanism for guaranteeing the operation of a program, but it has another use with “meta-packages”. These are empty packages that only describe dependencies. They facilitate the installation of a consistent group of programs pre-selected by the meta-package maintainer; as such, apt install meta-package will automatically install all of these programs using the meta-package's dependencies. The gnome, kde-full and linux-image-amd64 packages are examples of meta-packages.
5.2.1.2. Conflict: het Conflict veld
Het Conflict veld geeft aan wanneer een pakket niet geïnstalleerd kan worden gelijktijdig met een ander. De meest voorkomende reden voor dit is dat beide pakketten een bestand bevatten met dezelfde naam en path of dezelfde dienst op dezelfde TCP poort, of elkaars werking zouden verhinderen.
dpkg zal weigeren om een pakket te installeren als het een conflicteert met een reeds geïnstalleerd pakket, behalve als het nieuwe pakket aangeeft het geïnstalleerde pakket te “vervangen”, in welk geval dpkg ervoor zal kiezen om het oude pakket te vervangen door het nieuwe. apt volgt altijd jouw instructies: als je ervoor kiest om een nieuw pakket te installeren, zal het automatisch aanbieden het pakket dat voor problemen zorgt te verwijderen.
5.2.1.3. Incompatibiliteiten: het Breaks Veld
Het Breekt veld heeft een effect gelijkaardig als het Conficts veld, maar met een speciale betekenis. Het geeft aan dat de installatie van een pakket een ander pakket “breekt” (of bepaalde versies ervan). In het algemeen is deze incompatibiliteit tussen twee pakketten van voorbijgaande aard, en de Breekt relatie refereert specifiek naar een incompatibele versie.
dpkg zal weigeren om een pakket te installeren dat een reeds geïnstaleerd programma breekt en apt zal proberen om het probleem op te lossen door het pakket dat gebroken zou worden te upgraden naar een nieuwere versie (van welke wordt aangenomen dat het gerepareerd is en dus, opnieuw compatibel).
Dit soort situatie kan voorkomen in het geval van updates zonder achterwaartse compatibiliteit: dit is het geval als de nieuwe versie niet langer werkt met de oudere versie en een fout in een ander programma veroorzaakt zonder speciale voorzorgen te nemen. Het Breekt veld voorkomt dat de gebruiker deze problemen tegenkomt.
5.2.1.4. Aangeboden Items: het Biedt aan Veld
Dit veld introduceert de zeer interessante concepten van een “virtueel pakket”. Het heeft vele rollen, maar er zijn er twee van een bepaald belang. De eerste rol bestaat er uit om een virtueel pakket te associëren met een algemene dienst (het pakket “biedt” de dienst aan). De tweede geeft aan dat een pakket een ander volledig vervangt en dat het hiervoor ook de afhankelijkheden kan voldoen die dat ander zou voldoen. Het is dus mogelijk om een vervangings-pakket te maken zonder dezelfde naam voor het pakket te gebruiken.
5.2.1.4.1. Een "Dienst" aanbieden
Laten we het eerste geval wat nader bekijken met een voorbeeld: Alle email servers, zoals postfix of sendmail “bieden” het mail-transport-agent virtueel pakket. Dus ieder pakket dat deze dienst nodig heeft om te kunnen werken (bijv. email lijst beheerder, zoasl smartlist of sympa) geven simpelweg aan in zijn afhankelijkheden aan dat een mail-transport-agent nodig heeft in plaats van een lange, doch onvolledige lijst van mogelijke oplossingen (bijv. postfix | sendmail | exim4 | …). Verder is het nutteloos om twee email servers op dezelfde machine te installeren, daarom geeft ieder van deze pakketten aan dat ze conflicteren met het mail-transport-agent virtueel pakket. Een conflict tussen een pakket en zichzelf wordt genegeerd door het systeem, maar deze techniek zal de installatie van twee email servers naarst elkaar verhinderen.
5.2.1.4.2. Uitwisselbaarheid met Andere Pakketten
The Provides field is also interesting when the content of a package is included in a larger package. For example, the libdigest-md5-perl Perl module was an optional module in Perl 5.6, and has been integrated as standard in Perl 5.8 (and later versions, such as 5.32.1 present in Bullseye). As such, the package perl has since version 5.8 declared Provides: libdigest-md5-perl so that the dependencies on this package are met if the user has Perl 5.8 (or newer). The libdigest-md5-perl package itself has eventually been deleted, since it no longer had any purpose when old Perl versions were removed.
Dit kenmerk is zeer handig, omdat het nooit mogelijk is op te anticiperen op de grillen van ontwikkeling en het is noodzakelijk om aan te passen aan overblijvende, en andere automatische vervangingen, van verouderde software.
5.2.1.4.3. Eerdere Beperkingen
Virtual packages used to suffer from some limitations, the most significant of which was the absence of a version number. To return to the previous example, a dependency such as Depends: libdigest-md5-perl (>= 1.6), despite the presence of Perl 5.10, would have never been considered as satisfied by the packaging system — while in fact it most likely was satisfied. Unaware of this, the package system chose the least risky option, assuming that the versions do not match.
This limitation has been lifted in dpkg 1.17.11, and is no longer relevant. Packages, like perl 5.32.1, can assign a version to the virtual packages they provide, such as Provides: libdigest-md5-perl (= 2.55.01), and thus allow other packages to use versioned dependencies.
5.2.1.5. Bestanden Vervangen: Het Vervangt Veld
The Replaces field indicates that the package contains files that are also present in another package, but that the package is legitimately entitled to replace them. Without this specification, dpkg fails to install the package, stating that it cannot overwrite the files of another package (technically, it is possible to force it to do so with the --force-overwrite option, but that is not considered standard operation). This allows identification of potential problems and requires the maintainer to study the matter prior to choosing whether to add such a field.
Het gebruik van dit veld is gerechtvaardigd wanneer pakket namen veranderen of wanneer een pakket is inbegrepen in een ander. Dit gebeurt ook wanneer de onderhouder beslist om bestanden de verdelen over verschillende binaire pakketten gemaakt van het zelfde bron code pakket: een vervangen bestand hoort niet langen bij het oude pakket, maar enkel het nieuwe.
Als alle bestanden in een geïnstalleerd pakket vervangen zijn, zal het pakket als verwijderd beschouwd worden. Tenslotte moedigt dit veld dpkg aan om het vervangen pakket te verwijderen wanneer er een conflict is.
5.2.2. Configuratie Scripts
In addition to the
control file, the
control.tar.gz archive for each Debian package may contain a number of scripts, called by
dpkg at different stages in the processing of a package. The Debian Policy describes the possible cases in detail, specifying the scripts called and the arguments that they receive. These sequences may be complicated, since if one of the scripts fails,
dpkg will try to return to a satisfactory state by canceling the installation or removal in progress (insofar as it is possible).
In general, the preinst script is executed prior to installation of the package, while postinst follows it. Likewise, prerm is invoked before removal of a package and postrm afterwards. An update of a package is equivalent to removal of the previous version and installation of the new one. It is not possible to describe in detail all the possible scenarios here, but we will discuss the most common two: an installation/update and a removal.
5.2.2.1. Installatie en Upgrade
During the initial installation and for each upgrade of a package, dpkg calls the so called maintainer scripts such as the prerm or preinst scripts. These scripts can perform additional actions during the different stages of a package's life-cycle. Script names preceded by new- are the scripts from the new version of a package being installed or upgraded to. Script names preceded by old- are the scripts from the old version of a package that is being upgraded from.
During each invocation dpkg will pass certain arguments to each script such as upgrade new-version. The invoked script can then either handle the arguments and perform a particular action, or ignore the arguments and return with an exit code of 0, if nothing needs to be done during that step. In practice many packages will not need to perform an action during every step in the life cycle. Thus a typical configuration script will check for a particular argument and ignore all other ones, implicitly returning with exit code 0.
Here is what happens during an installation (or an update). The old-version, new-version and last-version-configured arguments are placeholders for the actual (old and new) version numbers of the package:
For an update, dpkg calls the old-prerm script and passes upgrade new-version as arguments.
Still for an update, dpkg then executes the new-preinst script with the arguments upgrade old-version; for the initial installation, it executes the new-preinst script and passes install as argument. It may add the old version in the last parameter, if the package has already been installed and removed since (but not purged, and thus configuration files have been retained).
De nieuwe pakket bestanden worden dan uitgepakt. Als een bestand al bestaat, wordt het vervangen, maar er wordt een tijdelijke back-up gemaakt.
For an update, dpkg executes the old-postrm script and passes upgrade new-version as arguments.
dpkg update al de interne gegevens (bestandslijst, configuratie scripts, enz.) en verwijderd de back-up's van de vervangen bestanden. Vanaf nu is er geen weg terug: dpkg heeft niet langer toegang tot all de elementen noodzakelijk om naar de vorige staat terug te keren.
Finally, dpkg configures the package by executing the new-postinst script with the arguments configure last-version-configured.
5.2.2.2. Pakket verwijdering
The steps to remove a package are analogous to the installation steps. The main difference is that the removal scripts of the package are called:
dpkg calls the prerm script and passes the remove argument.
dpkg removes all of the package's files, with the exception of the configuration files and maintainer scripts.
dpkg executes the postrm script and passes remove as argument. Afterwards, all of the maintainer scripts, except the postrm script, are removed. If the user has not used the “purge” option, the process stops here.
For a complete purge of the package (command issued with dpkg --purge or dpkg -P), the configuration files are also deleted, as well as a certain number of copies (*.dpkg-tmp, *.dpkg-old, *.dpkg-new) and temporary files; dpkg then executes the postrm script and passes purge as argument.
De vier scripts hierboven beschreven worden aangevuld door een config script, voorzien door pakketen die debconf gebruiken om informatie van de gebruiker voor de configuratie te bekomen. Tijdens de installatie, definieert dit script in detail de vragen van debconf. De antwoorden worden opgeslagen in de debconf databank voor toekomstige verwijzingen. Het script wordt in het algemeen uitgevoerd door apt voor de installatie van de pakketten één-voor-één om al de vragen te groeperen en ze te stellen aan de gebruiker aan het begin van het proces. De pre- en post-installatie scripts kunnen deze informatie dan gebruiken om te werken volgens de wensen van de gebruiker.
5.2.3. Checksums, List of Configuration Files, et al.
In addition to the maintainer scripts and control data already mentioned in the previous sections, the control.tar.gz archive of a Debian package may contain other interesting files.
The first,
md5sums, contains the MD5 checksums for all of the package's files. Its main advantage is that it allows
dpkg --verify (which we will study in
Paragraaf 14.3.4.1, “Auditing Packages with dpkg --verify”) and
debsums (from the package of the same name; see
Paragraaf 14.3.4.2, “Auditing Packages: debsums and its Limits”) to check if these files have been modified since their installation. Note that when this file doesn't exist, which might be the case for some older packages,
dpkg will generate it dynamically at installation time (and store it in the dpkg database just like other control files).
The file conffiles lists package files that must be handled as configuration files (see also deb-conffiles(5)). Configuration files can be modified by the administrator, and dpkg will try to preserve those changes during a package update.
In dit geval probeert dpkg zich zo intelligent mogelijk te gedragen: als de standaard configuratie bestand niet is veranderd tussen de twee versies, zal het niks doen. Hoewel als het bestand veranderd is, zal het proberen dit bestand up te daten. Twee gevallen zijn mogelijk: ofwel heeft de beheerder dit configuratie bestand niet aangepast, in welk geval zal dpkg automatisch de nieuwe versie installeren; of het bestand is aangepast, in dat geval zal dpkg de beheerder vragen welke versie hij wenst te gebruiken (de oude met aanpassingen of het nieuwe bestand bij het pakket). Om bij deze beslissing te assisteren zal dpkg aanbieden een “diff”, dat de verschillen tussen de twee versies laat zien, weer te geven. Als de gebruiker kiest om de oude versie te behouden,zal het nieuwe bestand opgeslagen worden op dezelfde locatie in een bestand met de .dpkg-dist extensie. Als de gebruiker de nieuwe versie kiest, zal het oude behouden blijven in een bestand met de dpkg-old extensie. Een andere beschikbare actie bestaat uit het tijdelijk onderbreken van dpkg om het bestand te bewerken en de relevante aanpassingen (eerder weergegeven met diff) te reconstrueren.
The control archive frequently contains other files as well, like triggers, shlibs, or symbols. These files are well described in deb-triggers(5), deb-shlibs(5), and deb-symbols(5).
Triggers were introduced to reduce the amount of duplicated events during package installation, such as file registration or catalog/database update tasks. Packages can define their own or activate defined triggers. A more comprehensive documentation can be found in
/usr/share/doc/dpkg/triggers.txt.gz.
The shlibs system is an older and simpler alternative to the symbols system for declaring dependencies for shared libraries. It defines the package name and version in which to find a specific SONAME-version of a shared library. The newer symbols system allows to define the dependency by tracking the symbols and when they have been introduced or changed in the library instead.
